Wissenszone

Diammoniumfosfaat (DAP) is een belangrijke technische hulpstof die in een breed scala aan industriële toepassingen wordt gebruikt. Als fosfaatmeststof is DAP wijdverbreid in de landbouw, maar ook in de voedingsindustrie, cosmetica en andere gebieden vindt deze stof diverse toepassingen. In deze blogpost nemen we een gedetailleerdere kijk op de eigenschappen, toepassingen en veiligheidsaspecten van diammoniumfosfaat.

Wat is diammoniumfosfaat (DAP)?

Diammoniumfosfaat, ook bekend als DAP, is een kristallijne vaste stof die wordt geproduceerd uit ammoniak (NH3) en fosforzuur (H3PO4). De chemische formule is (NH4)2HPO4. DAP is een belangrijke meststof in de landbouw omdat het stikstof en fosfor in een goed beschikbare vorm levert.

Naast het gebruik als meststof vindt diammoniumfosfaat ook toepassing in andere industrieën. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt als brandvertrager, emulgator, buffersysteem of zuurteregelaar.

Eigenschappen van diammoniumfosfaat

Diammoniumfosfaat is een wit, kristallijn poeder met een hoge oplosbaarheid in water. Het heeft een licht basische pH-waarde van ongeveer 8. DAP is thermisch stabiel tot ongeveer 100°C, bij hogere temperaturen begint het te ontleden.

Tot de belangrijkste fysisch-chemische eigenschappen van diammoniumfosfaat behoren:

• Chemische formule: (NH4)2HPO4
• Molecuulgewicht: 132,06 g/mol
• Smeltpunt: 155°C
• Kookpunt: Ontleding vanaf ca. 100°C
• Oplosbaarheid in water: 58 g/100 ml (20°C)
• pH-waarde (in oplossing): ca. 8
• Dichtheid: 1,62 g/cm³

Deze eigenschappen maken DAP tot een veelzijdig inzetbare stof in de industrie.

Toepassingen van diammoniumfosfaat

De belangrijkste toepassing van diammoniumfosfaat is zeker het gebruik als meststof in de landbouw. Als stikstof-fosformeststof levert DAP belangrijke voedingsstoffen voor de plantengroei. Het wordt zowel in de conventionele als in de biologische landbouw gebruikt.

Daarnaast wordt diammoniumfosfaat ook in tal van andere gebieden gebruikt:

Levensmiddelenindustrie

• Emulgator en stabilisator in levensmiddelen
• Zuurteregelaar in dranken
• Rijsmiddel in bakkerijproducten

Cosmetica en lichaamsverzorging

• Buffersysteem in shampoos, crèmes en lotions
• Vochtinbrengend ingrediënt in huidverzorgingsproducten

Brandbeveiliging

• Vlamvertrager in hout, textiel en kunststoffen
• Bestanddeel van brandbluspoeders

Overige toepassingen

• Industriële reinigingsmiddelen
• Waterbehandeling
• Vlamvertrager in bouwmaterialen
• Katalysator in de chemische industrie

De veelzijdigheid van diammoniumfosfaat blijkt dus uit de talrijke toepassingsgebieden in industrie en consumentenproducten.

Veiligheid en hantering van diammoniumfosfaat

Zoals bij alle chemische stoffen moeten er ook voor diammoniumfosfaat bepaalde veiligheidsaspecten in acht worden genomen. Hoewel DAP over het algemeen als relatief ongevaarlijk wordt beschouwd, moeten er toch enkele voorzorgsmaatregelen worden genomen:

Gezondheidsrisico's

• Diammoniumfosfaat is bij normaal gebruik en hantering niet giftig.
• Bij inademing van stoffen kan het tot irritaties van de luchtwegen komen.
• Direct huidcontact kan tot irritaties leiden.
• Bij inslikken kan het maag-darmklachten veroorzaken.

Brandgevaar

• Diammoniumfosfaat zelf is niet brandbaar, maar kan bij verhitting ammoniak afgeven.
• In combinatie met organische materialen bestaat brandgevaar.

Milieuaspecten

• DAP is wateroplosbaar en kan bij onjuiste verwijdering waterlopen belasten.
• In de landbouw moet worden gelet op bemesting volgens behoefte om overbemesting te voorkomen.

Voor de veilige omgang met diammoniumfosfaat worden de volgende maatregelen aanbevolen:

• Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals handschoenen en ademhalingsbescherming bij stofontwikkeling
• Opslag op een koele, droge plaats beschermd tegen vocht
• Gescheiden opslag van brandbare materialen
• Deskundige verwijdering volgens geldende voorschriften

Door inachtneming van deze veiligheidsaanwijzingen kan de omgang met diammoniumfosfaat zonder gevaar worden vormgegeven.

Conclusie

Diammoniumfosfaat is een veelzijdig inzetbaar technisch hulpstof dat in tal van industriële sectoren wordt gebruikt. Als meststof, emulgator, brandvertrager en in verdere toepassingen overtuigt DAP door zijn specifieke eigenschappen.

Bij de omgang met diammoniumfosfaat moeten wel enkele veiligheidsaspecten in acht worden genomen, maar over het algemeen wordt de stof als relatief ongevaarlijk geclassificeerd. Met de juiste voorzorgsmaatregelen kan DAP veilig en efficiënt worden ingezet in industriële processen.