Borax is een natuurlijk mineraal dat in veel huishoudens wordt gebruikt als reinigingsmiddel, wasmiddeladditief of zelfs als ingrediënt in voedsel. Maar wat zit er precies achter deze stof en welke voor- en nadelen brengt het met zich mee? In dit artikel nemen we een nadere kijk op borax, ontkrachten we feiten en mythen en geven we u een overzicht van de diverse toepassingsmogelijkheden.

Wat is borax?

Borax, ook bekend als natriumtetraboraat, is een natuurlijk voorkomend mineraal dat bestaat uit boor, natrium en zuurstof. Het wordt voornamelijk gewonnen in woestijngebieden zoals Californië, Turkije of Bolivia. Borax is een wit, kristallijn poeder dat oplosbaar is in water en een licht basische pH-waarde heeft.

Het gebruik van borax gaat terug tot de oudheid, toen het al werd gebruikt als reinigingsmiddel, conserveermiddel en brandpreventiemiddel. Tegenwoordig wordt borax in veel gebieden gebruikt, van huishoudens tot industrie.

Borax-eigenschappen en toepassingen

Borax bezit een aantal nuttige eigenschappen die het tot een veelzijdig alleskunner maken:

Reinigingskracht

Borax is een effectief reinigingsmiddel dat vuil, vet en kalk kan verwijderen. Het is uitstekend geschikt voor het schoonmaken van oppervlakken, vloeren, servies en zelfs wasgoed.

Conservering

Borax heeft antimicrobiële eigenschappen en kan daarom worden gebruikt als natuurlijk conserveermiddel. Het wordt vaak gebruikt in voedingsmiddelen zoals kaas, jam of gebak.

Vochtregulering

Borax is hygroscopisch, dat wil zeggen dat het vocht uit de omgeving kan opnemen. Daarom wordt het gebruikt in droogmiddelen, vochtvreters of als vochtvasthoudend middel.

Brandwering

Borax heeft een brandvertragende werking en kan daarom als brandwerend middel worden gebruikt. Het wordt bijvoorbeeld toegevoegd aan hout, textiel of verf.

pH-regulering

Vanwege de basische pH-waarde kan borax ook worden gebruikt om de pH-waarde te reguleren, bijvoorbeeld in zwembaden of vijvers.

Overige toepassingen

Daarnaast wordt borax gebruikt in de glas- en keramiekindustrie, in cosmetische producten, als houtbeschermingsmiddel of zelfs in de landbouw.

Borax – veilig of gevaarlijk?

Ondanks de veelzijdige toepassingen zijn er ook enkele controverses en mythen rond borax. De vraag of borax onschadelijk is voor mens en milieu wordt steeds weer besproken.

Gezondheidsrisico's

In hogere doses kan borax inderdaad schadelijk zijn voor de gezondheid. Het kan misselijkheid, braken, diarree en krampen veroorzaken. Op lange termijn kunnen zelfs schade aan de nieren en lever optreden. Daarom moet contact en consumptie van borax worden vermeden.

Voor normaal huishoudelijk gebruik als reinigingsmiddel of wasmiddeladditief zijn de hoeveelheden borax doorgaans onschadelijk. Ook in voedingsmiddelen is borax in lage concentraties toegestaan en wordt het als veilig beschouwd.

Milieuvriendelijkheid

Borax is een natuurlijk mineraal en daarom in principe milieuvriendelijk. Het is niet bioaccumulerend, dat wil zeggen dat het zich niet ophoopt in het milieu. Het kan echter in hogere concentraties toxisch zijn voor waterorganismen.

Bij het verwijderen en gebruiken van borax moet men daarom voorzichtig zijn en de dosering in acht nemen. Overmatig gebruik, vooral in de buurt van waterlichamen, kan schadelijk zijn voor het milieu.

Mythen en misvattingen

Er circuleren steeds weer geruchten en misvattingen over borax. Zo wordt soms beweerd dat borax kankerverwekkend is of leidt tot vruchtbaarheidsproblemen. Deze beweringen zijn echter wetenschappelijk niet onderbouwd.

Ook het gebruik van borax als voedseladditief is in veel landen toegestaan en wordt als onschadelijk beschouwd, zolang de toegestane maximale hoeveelheden worden nageleefd.

Conclusie: Borax – een veelzijdig natuurproduct

Samengevat kan worden gezegd dat borax een veelzijdig natuurproduct is dat in gematigde hoeveelheden nuttige eigenschappen heeft. Voor normaal huishoudelijk gebruik is borax doorgaans onschadelijk. Bij overmatig gebruik of consumptie kunnen echter gezondheids- en milieurisico's optreden.

Zoals bij veel stoffen draait het dus om de juiste dosering en toepassing. Met wat voorzichtigheid kan borax echter worden gebruikt als een effectief, duurzaam en goedkoop reinigingsmiddel, conserveermiddel of brandwerend middel.